Wind en zonne-energie leverden in 2022 voor het eerst meer elektriciteit in de EU dan elke andere energiebron:
22.3% wind en zon
21.9% kernenergie
19.9% aardgas
16.0% steenkool
10.1% waterkracht
Bron: Ember
In 2015 stak elektriciteit uit wind & zon die uit waterkrachtcentrales voorbij. In 2019 speelden ze haasje over met steenkool, om in 2022 zowel aardgas als kernenergie achter zich te laten. In zeven jaar tijd ging het marktaandeel meer dan 10% omhoog. Duurzame elektriciteit staat hoogstwaarschijnlijk voor eeuwig op het hoogste schavotje in de EU, daar mogen we trots op zijn.
De kracht van de zon zorgt niet alleen vandaag al voor veel groene elektronen, ook op termijn zal ze ons veel groene moleculen opleveren. Door duurzaamheid te integreren in onze samenleving, gaan we onze planeet terug het respect geven dat het verdient en laten we de miljoenen jaren oude fossiele brandstoffen daar waar ze thuishoren, in de grond.
Doch dwingt de geopolitieke context ons om nog sneller en meer te investeren in hernieuwbare energie, in energie-efficiëntie en in slimmere systemen zodat we rap minder afhankelijk kunnen zijn van malafide regimes.
wind- en zonneproductie blijven toenemen en breken records
47% van de elektriciteitsmix komt van kernenergie, 27% van gas
het elektriciteitsverbruik is met 3,3% gedaald
de gemiddelde maandprijs per MWh (DAM) is historisch hoog, 245 €/MWh
In 4% van de tijd levert wind + zon meer dan 50% van onze elektriciteit. Dit is een verdubbeling tov 2021.
Hernieuwbare elektriciteitsproductie neemt met 14% toe, zonne-energie zelfs met 37%.
Wind en zon wisselen elkaar mooi af. De zon is ruimschoots aanwezig tussen maart en oktober, in de andere maanden halen we records met onze windproductie.
Energie is duur, en blijft waarschijnlijk nog meerdere jaren duur. Minder verbruiken is minder betalen.
België is nog steeds netto-exporteur van CO2-arme elektriciteit.
To do ?
Elektrificatie is de meest aangewezen manier om onze leefwereld sneller te decarboniseren, daarom gaan we blijven investeren in hernieuwbare energie.
Maak van elk gebouw een energiecentrale: leg zonnepanelen en/of zonneboiler op het dak en reduceer uw kWh-verbruik door efficiënte technologie (warmtepomp, A++, …) te gebruiken.
Sla hernieuwbare energie op in elektrische auto’s en in een thuisbatterij of wijkbatterij. Door het dynamisch tarief te gebruiken, kan je dagelijks tegen de laagste uurprijzen laden.
Elektrische auto’s worden de standaard omdat ze 4x minder energie verbruiken dan auto’s met verbrandingsmotor. Ze kunnen ook energie terugleveren.
Sneller omschakelen van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie wordt vandaag door nagenoeg iedereen als noodzakelijk beschouwd. De opwarming van de aarde houdt menig wereldburger al langer bezig, daarenboven bedreigt energie-afhankelijkheid onze Europese democratie. Gelukkig kan het snel anders. Reeds meerdere jaren is hernieuwbare energie de goedkoopste energie op de markt. De kracht van de zon is groot en gratis, rechtstreeks valt ze binnen door straling, onrechtstreeks edoch verdund via wind- en waterkracht. Dit scharniermoment waarbij de geopolitieke context ons dwingt sneller een ander energiesysteem uit te rollen, brengt opportuniteiten met zich mee die niet enkel economisch en ecologisch zijn, maar ook op gebied van ons algemeen welzijn van invloed zijn: gezonde lucht in stillere steden, kwaliteitsjobs, onafhankelijkheid, …
Past de elektrische auto in dit verhaal, kan je reizen met een elektrische auto ?
Absoluut, vele duizenden kilometers autoreizen op korte tijd kan je vandaag elektrisch doen. Zo verbruik je 3 keer minder energie, en rijd je mogelijks op hernieuwbare energie waardoor je 50 keer minder CO2 uitstoot dan een voertuig met verbrandingsmotor. We deden de 4300 kilometerlange trip Brussel – Sevilla – Brussel in vijf dagen. Zo brachten we onze dochter (na haar Erasmus studies) terug naar huis. Elke twee uur stopten we twintig minuutjes voor een sanitaire pauze met koffiemoment en intussen was de batterij weer voldoende opgeladen ergens aan de vele snelladers op groene stroom langs de autostrades. Doe je dit enkele keren per dag, dan leg je zo veilig en duurzaam 1.000 km af.
Tot enkele jaren geleden had je hiervoor een Tesla nodig vanwege z’n kwaliteitsvolle batterij en eigen laadinfrastructuur. Vandaag schieten de snelladers op autostrades als paddenstoelen uit de grond. Uniforme laadpassen waarmee je bij elke laadpaal terecht kan behoren tot de uitdagingen, evenals de kortere vakantieperiodes waarbij velen op hetzelfde moment aan het reizen zijn. Dit laatste kan je counteren door een dagje vroeger te vertrekken, zo doen wij het al vele jaren. Veel relaxter, YOLO.
Bron: Mercedes
Onze trip naar Sevilla deden we met de fabelachtige Mercedes EQS. Dit elektrisch paleis op wielen heeft de laagste luchtweerstandscoëfficiënt (Cx 0,20) van alle productieauto’s waardoor het door de winterse lucht kliefde met een mussendorst van 22.8 kWh/100 km. Deze batterij elektrische wagen (BEV) bevindt zich helemaal bovenaan het organigram inzake technologie, comfort en prijs. Dat deze trip vandaag ook perfect uitvoerbaar is met middenklassers van rond de 45.000 Euro geeft weer dat er in de nabije toekomst steeds meer mensen elektrisch zullen reizen, en dat het weldra niet louter voor de happy few zal zijn.
De positie van het BEV in onze energietransformatie kan vanwege ettelijke voordelen niet overschat worden: zuinig, stockage van groene energie, recycleerbare batterij, … en de V2G kenmerken.
Wat is V2G ?
Auto’s waren vroeger monofunctioneel, ze brachten ons van A naar B, en 95% van de andere tijd stonden ze domweg stil, nutteloos te wezen. Binnenkort gaat dit bij elektrische auto’s helemaal anders zijn: het BEV brengt ons ook van A naar B, maar die 95% van de tijd dat het stilstaat kan het voertuig nuttig gebruikt worden in ons energiesysteem. Het voertuig stockeert immers hernieuwbare energie om er ons nadien mee te verplaatsen, of we gebruiken die opgeslagen energie in ons huis (als thuisbatterij, verhoging zelfconsumptie) of we duwen het met vertraging in het grid (= het elektrische netwerk).
Bron: Elia
Even technisch: reeds vele jaren bestaat de V2G-technologie (Vehicle to Grid) dankzij de Japanners, zij het via een verouderde laadstekker (CHAdeMO). Weldra wordt het nieuwe communicatie protocol (ISO 15118) voor de huidige stekker (CCS en type 2) geboren en zal ons energiesysteem een ware metamorfose ondergaan. Dan worden onze auto’s slimme energiebedrijfjes en gaan ze elektriciteit afnemen of injecteren volgens de regels van vraag en aanbod, en naar wens van de eigenaar. Bij V2G kan je dus de autobatterij in de andere richting gebruiken, voor het ontladen.
Het is een publiek geheim dat vele automerken de omvormers van hun BEV’s bidirectioneel aan het uitvoeren zijn. Zo kan je de opgeslagen energie in de batterij op een andere locatie en voor een ander doel gebruiken. Dit meervoudige trage gebruik van de autobatterij zorgt niet voor een versnelde degradatie.
De voordelen van V2G:
stockage hernieuwbare energie: dus minder fossiele brandstoffen nodig
flatten the curve (kleinere ochtend- en avondpiek op het elektriciteitsnet): minder straten openbreken om dikkere kabels te plaatsen, dus goedkoper netwerk
uiterst geschikt voor het toekomstgerichte dynamisch elektriciteitstarief (goedkoop of zelfs negatief laden tijdens daluren, duur verkopen tijdens piek)
door de hoge efficiëntie van de volledige keten, een verkleining van onze ecologische voetafdruk
de start van vele smart grids, lagere energiefactuur
Is hernieuwbare energie echt zoveel beter ?
Absoluut, massa’s beter. De kracht van de zon blijft gratis en duurzaam, en ook het rendement van zonnepanelen en windmolens wordt steeds groter. Hernieuwbare energie en diens stockage is geen raketwetenschap meer, het vormt de basis van de energietransformatie en gaat toegankelijk zijn voor de meesten onder ons. Zo kan de koolstof van fossiele brandstoffen die door de natuur miljoenen jaren geleden zelf gemaakt werd opgeslagen blijven in de aarde, en verhoogt de CO2 in onze atmosfeer niet verder. De facto zoals het tot enkele honderden jaren geleden altijd al geweest is.
De voordelen van zonnepanelen:
We leggen vandaag een zonnepaneel op ons dak en ergens rond 2050 vervangen we dat paneel, de zon neemt het al die tijd van ons over en levert ondertussen elektriciteit. De verwachte levensduur van een zonnepaneel (PV) is 30 jaar en de energetische terugverdientijd (= de energie die nodig is om het product te maken) is minder dan 2 jaar, een PV levert dus 28 jaar pure energiewinst op, dit geeft een rendement van 1500%. Nadien worden de panelen gerecycleerd (RG, recyclagegraad 90%) waardoor het rendement van die panelen nogmaals factor 10 vergroot wordt. Dat hergebruik is de sterkte van circulaire economie en het kloppend hart van het nieuwe energiesysteem. Door de huidige energiecrisis met hoge energieprijzen zijn zonnepanelen na vijf jaar terugverdiend.
De voordelen van windmolens:
Windmolens worden bij voorkeur in industriegebieden, op grote vlaktes, naast autostrades en in de zee geplaatst. De levensduur is 25 jaar en de energetische terugverdientijd is ongeveer een half jaar, dus het rendement van windmolens gaat richting 5000%. Na gebruik en hergebruik (RG 85%) wordt ook voor windmolens de impact op ons klimaat steeds kleiner, bijna gereduceerd tot nul.
De elektrische auto:
De elektrische gezinsauto werd in 2012 vanonder het stof gehaald en zet sindsdien grote stappen voorwaarts. De ontwikkeling (batterijen, aandrijflijn, intelligente sturingen en omvormers, …) is eigenlijk nog maar juist begonnen, maar vandaag al is de zuinigste auto, de snelste auto, de slimste auto, de meest duurzame auto … elektrisch. De BEV heeft op 10 jaar tijd de auto met verbrandingsmotor, na 150 jaar ontwikkeling en gebruik, al voorbij gestoken.
Het nieuwe energiesysteem:
Het nieuwe energiesysteem is een én-én-verhaal, met steeds meer gebruik van efficiënte toestellen die gevoed worden door duurzame energie en aangestuurd worden door een slim energiebeheer, waardoor het geheel nog meer is dan de som van de delen. Een mooie toekomst volgt !
Noodzakelijke aanvulling:
Natuurlijk blijven ook andere varianten van elektriciteitsproductie zoals thermische centrales onmisbaar. Zolang er geen overschot aan hernieuwbare energie is, hebben we continu een basislast met lage uitstoot nodig. Ook in wintertijd en tijdens periodes met weinig wind en zon gaan we veel flexibiliteit nodig hebben om de beperkingen van de autobatterij (stockage voor korte termijn) op te vangen. Vanwege de hoge rendementen van nieuwe systemen (BEV, warmtepomp, …) zijn meer groene elektronen (elektriciteit) nodig, maar ook investeringen in groene moleculen (gassen en vloeistoffen) moeten dringend opgeschaald worden.
Dat kan ik bevestigen, je vliegt inderdaad comfortabel en fluisterstil over het water. Door de lage weerstand -want je wordt uit het water gelift, foiling- verbruik je een fractie (5 à 7 keer minder) vergeleken met andere vaartuigen. En omdat het verbruik zo laag is, is een kleine batterij voldoende om een groot vaarbereik te verkrijgen.
Zoals bij toekomstbestendige auto’s, is ook hier de elektromotor het hart van de machine. De verbrandingsmotor zal steeds meer & sneller naar de geschiedenisboeken verbannen worden. Met plezier gaan we afstand nemen van lawaaierige en verspilzuchtige (spoiling) motoren op aardolie want ook in de nautische wereld van kleinere vaartuigen, is de combinatie van elektromotoren en batterijen superieur.
Gelukkig zijn de grondstoffen voor batterijen, voor elektromotoren en voor toepassingen mbt productie van hernieuwbare energie geen probleem (check: Metals for Clean Energy).
8,7 kWh per 100 km – 1.000 km zonder te laden = voorbode voor onze toekomst.
Elektrische auto’s worden steeds zuiniger, rijden steeds verder, worden opgeladen met hernieuwbare energie, en de batterij zal nadien gerecycleerd worden met een recyclagegraad van +96 %.
Als jonge mens schaft u zich één autobatterij aan die u 60 jaar later nog steeds zal gebruiken, en u heeft voor al die kilometers tussenin geen liter fossiele brandstof nodig.
Vandaag staan er auto’s naast ons in de file die gemiddeld 5 tot 10 liter/100 km diesel of benzine verbruiken. Dit is 5 tot 10 keer meer energie die ze verbruiken dan het prototype EQXX. Zo snel mogelijk afstappen van de verbrandingsmotor is aangewezen: we hebben dat hoge verbruik niet nodig en we hebben die fossiele brandstof niet nodig.
De kracht van hernieuwbare energie, van toptechnologie en van het hergebruik van materialen is immens groot in onze energietransformatie.
In het vorige verhaal “4300 km elektrisch reizen – analyse” lag het accent op het ecologische aspect. Hier wordt de positie van het elektrisch voertuig (EV) in ons nieuwe energiesysteem beschreven.
Vroeger was ons voertuig monofunctioneel: de auto bracht ons van A naar B, én 95% van de andere tijd stond het domweg stil, nutteloos te wezen.
Bij elektrische auto’s gaat dit helemaal anders zijn: het EV brengt ons ook van A naar B (gelukkig veel zuiniger), maar die 95% van de tijd dat het stilstaat kan het voertuig nuttig gebruikt worden in ons energiesysteem. Het voertuig stockeert immers hernieuwbare energie van locale opwekking (bv. zonnepanelen) om er ons nadien mee te verplaatsen, of we gebruiken die opgeslagen energie in ons huis (als thuisbatterij, verhoging zelfconsumptie) of we duwen het met vertraging in het grid (= V2G).
Even technisch: reeds vele jaren bestaat en werkt de V2G-technologie (Vehicle to Grid) al dankzij de Japanners, zij het via een verouderde laadstekker (CHAdeMO). Binnenkort wordt het nieuwe communicatie protocol (ISO 15118) voor de actuele stekker (CCS en type 2) geboren en vanaf dan ondergaat ons energiesysteem een ware metamorfose. Dan worden onze auto’s slimme energiebedrijfjes en gaan ze elektriciteit afnemen of injecteren volgens de behoefte van vraag en aanbod, en naar wens van de eigenaar.
Het is een publiek geheim dat vele merken de omvormers van hun EV’s bidirectioneel aan het uitvoeren zijn. Zo kan je de opgeslagen energie op een andere locatie en voor een ander doel gebruiken. Dit meervoudig gebruik van de autobatterij zorgt niet voor versnelde degradatie.
De grote voordelen van V2G:
stockage hernieuwbare energie, dus steeds minder fossiel nodig
flatten the curve (kleinere ochtend- en avondpiek): goedkoper netwerk
uiterst geschikt voor het dynamische tarief (goedkoop of negatief laden, duur verkopen)
door de hoge efficiëntie: een verlaging van onze ecologische voetafdruk
de start van vele Smart Grids, verlaging van onze energiefactuur
Investeren in hernieuwbare energie en in EV-V2G, is deelnemen aan het nieuwe duurzame energiesysteem.
Nucleaire productie zorgt voor meer dan 50% van onze elektriciteitsmix
Interconnecties zijn steeds belangrijker
De gemiddelde maandprijs per MWh (day-aheadmarkt) is historisch hoog
Op 21 mei 2021 bereikten we een record aan productie van zonne- en windenergie van 6.42 GW, doch juich niet te hard …
In slechts 2% van de tijd levert wind + zon meer dan 50% van onze elektriciteit. Maw, in 98% van de tijd levert wind + zon minder dan 50% van onze elektriciteit. Tegen dit tempo staan we in 2030 nog nergens !
België is (tot 2025 ?) een netto-exporteur van CO2-arme elektriciteit.
En nu ?
België zou veel meer moeten investeren in hernieuwbare energie
Energie zal de komende jaren duur blijven: leg zonnepanelen (+ zonneboiler) op uw dak, reduceer uw kWh-verbruik door efficiënte technologie te gebruiken
Onze federale regering moet CO2-arme baseload ernstig nemen
STES = Seasonal Thermal Energy Storage, een thermische buffer die in staat is gedurende meerdere maanden warmte op te slaan voor toekomstig gebruik. De zon maakt voor u warm water, u stockeert dat ondergronds, en gebruikt het in de koudere maanden voor uw huis mee te verwarmen.
Deze heilige graal in energieopslag (met zonneboiler en/of met zonnepanelen icm warmtepomp) zal onder andere bij stijgende energieprijzen steeds populairder worden. Maar niet alleen de zonne-uren zullen u genegen zijn. Met een dynamisch elektriciteitscontract kan u ook tijdens winduren vergoed worden om elektriciteit uit het net te halen.
Mister Handy steekt weldra een 2de regenput (maar dan goed geïsoleerd) in de grond, laat er de magie van de zon op los en droomt ook in de wintermaanden lustig verder van de wondere wereld van hernieuwbare energie 2.0
Groene molecules en groene elektronen komen beiden uit de zon. De elektronen gebruiken we instant, de molecule naderhand.
Sterk stijgende grafieken over hernieuwbare energie maken liefhebbers van de energietransitie laaiend enthousiast. Als Belg mogen we blij zijn met het groeiend besef inzake duurzaamheid. Daarentegen staan we een jaar of 10 achter ten opzichte van onze oosterbuur Duitsland, de pioniers van hernieuwbare energie: Energiewende.
Gelukkig gebruiken wij geen bruinkool- en steenkoolcentrales om periodes van weinig zon en wind op te vangen.
Noot: 50Hertz is ongeveer het oude Oost-Duitse grondgebied. Zie: Sustainability Report 2020 @ Elia.be
Het aandeel hernieuwbare energie groeit tot 18,7 % van onze Belgische elektriciteitsmix.
De records van zonne-energie in de lente zijn mede te danken aan het ontbreken van vliegtuigstrepen.
De productie van zonne-energie is hoger gedurende de zomermaanden en die van windenergie is meer uitgesproken tijdens de wintermaanden.
Het aandeel elektriciteit is slechts 20% van ons energiesysteem. De weg is dus nog lang, maar gelukkig zijn er steeds meer mensen en bedrijven die beseffen dat de nieuwe manier van leven zoveel waardevoller is.
Volgens ons de beste plaats in het universum om een huis neer te poten.
3/4 water, beetje zand en bos, veel lekker eten, te veel mensen die met geld bezig zijn, maar vooral een overaanbod aan hernieuwbare energie waar tot op heden te weinig mee gedaan wordt.
Reden: goedkope fossiele brandstoffen en een gebrek aan visie. Aan dat laatste kunnen we samen iets doen.
