Sinds begin april zijn de elektriciteitsprijzen* wekelijks regelmatig negatief geweest door de zon. Nu de zomer achter de rug is schakelen we over op negatief geprijsde windenergie (= verdunde zonne-energie).
* exclusief netkosten, heffingen en BTW
Vanaf heden gaan we dus meer gebruik moeten maken van nachtenergie uit wind ipv dagenergie uit de zon. Slimme stuursystemen gaan dit thuis automatisch uitvoeren bij het laden van de EV’s, het verwarmen van warm water en van het gebouw, laden van de thuisbatterij, …
Dynamische tarieven en elektrificatie gaan hand in hand, waardoor het gebruik van energie thuis goedkoper wordt dan ooit. Door een verwarmingsketel te vervangen door een warmtepomp verbruik je 3 tot 4 keer minder energie, door de auto met verbrandingsmotor te vervangen door een BEV verbruik je 3 tot 4 keer minder energie, door de woning te renoveren bespaar je veel energie, … en op het einde van de rit levert het geld op dat je elders nuttig kan gebruiken.
Bron: Elia – Blueprint 2035 – 2050
Minder energie verbruiken en duurzame energie gebruiken. Die richting gaan we uit, steeds meer en steeds sneller.
Binnen enkele maanden gaat de terugdraaiende teller op de schop, althans in Vlaanderen. Wallonië wacht tot 2030. Einde salderingsregeling in Nederland in 2027?
Wat ooit begon als lokmiddel om zonnepanelen te plaatsen, en goed lukte, bleek enkele jaren later een vergiftigd geschenk voor verdere transformaties. Veel mensen deden weinig andere ecologische investeringen, want sinds die terugdraaiende teller zitten ze financieel goed. Groene zonne-energie in de zomer injecteren om in de winter gratis maar sterk vervuild terug af te nemen beoogt geen duurzaam lange termijn doel. De noodzakelijke digitale teller om uw huis en ons energiesysteem slim te maken bleef te lang op het schap van de constructeur liggen. Zo hebben we een verouderd en weinig intelligent elektriciteitsnet gecreëerd. Met netcongestie, curtailment en andere kwaaltjes tot gevolg.
Wat zijn de gevolgen van de afschaffing van de terugdraaiende teller als we thuis niets doen? Redelijk groot, want blind blijven omgaan met ‘de kWh’ gaat rechtstreeks impact hebben op onze portemonnee. De prijs van elektriciteit is namelijk op elk moment anders (veel of weinig zon, veel of weinig wind, veel of weinig vraag/aanbod, …) en dat wordt zo doorgerekend in de contracten.
Je wil immers geen zonne-energie spotgoedkoop op het net zetten om enkele uren later tegen een veelvoud terug te kopen. Zelfverbruik wordt eindelijk belangrijk. De elektrische auto en slimme thuisbatterij op dynamisch tarief – en al dan niet op FCR of onbalans – gaan de groene elektronen met veel plezier verwerken. Zetten we ook een sturing op onze warmtepomp, dan kunnen we nog efficiënter meewerken aan een duurzamere toekomst. Onze CO2-voetafdruk met factor 10 verlagen is mogelijk.
Vanaf 2025 begint in Vlaanderen dus een nieuw tijdperk.
Een nieuw tijdperk gestart door onze generatie. De eerste generatie ooit die echt voor een duurzame wereld kan zorgen.* Wij zitten vandaag aan de knoppen van de energietransitie.
2025 is ook het ideale moment om het capaciteitstarief (piektarief) een opfrissingsbeurt te geven. Piekuren en daluren gelijkwaardig behandelen is een elektriciteitsnet met steeds groter aandeel hernieuwbare energie onwaardig, en werkt contraproductief.
*= Elke generatie kent normaliter vijf verschillende generaties: de twee voor ons (onze ouders en grootouders), de twee na ons (onze kinderen en kleinkinderen) en onze eigen generatie. Wij moeten het nu doen, en wij gaan het nu doen. Jij doet vandaag toch ook al mee?
Al meer dan de helft van dit jaar zijn er wekelijks regelmatig negatieve elektriciteitsprijzen. Ondertussen 17 achtereenvolgende weken, waarvan meermaals meerdere dagen per week.
In plaats van te betalen voor uw elektriciteit, word je op deze momenten dan betaald* om elektriciteit te gebruiken. Dus word je vergoed om de auto te laden, warm water te maken, huis te verwarmen/verkoelen, te wassen, koken, strijken en zoveel meer dagelijkse handelingen.
*exclusief netkosten, heffingen en BTW
CO2-intensiteitscurve voor NL, voor BE nog beter wegens meer nucleair.
De negatief geprijsde duurzame elektriciteit kan je als burger in huis halen door te schakelen naar het dynamisch tarief. In 2023 was dit al het meest voordelige tarief voor een standaard Vlaams gezin. Gezinnen die veel elektriciteit verbruiken kunnen met het dynamisch tarief duizenden Euro’s per jaar besparen.
Wegens het uitblijven van de taxshift in België én tegen de gang van de Europese markt in, is de prijsverhouding tussen 1 kWh elektriciteit en 1 kWh gas nog steeds zeer groot; ongeveer factor 4. Door goedkope en frequent negatief geprijsde elektriciteit af te nemen verlaag je deze factor. En door het zelfverbruik van zonnepanelen te verhogen, kan je de ratio nog verder verlagen, zelfs onder de 2. Zo is een warmtepomp niet enkel ecologisch onklopbaar als verwarmingssysteem, maar ook economisch winstgevend.
Door te switchen van energieverslindende toestellen die werken op fossiele energie, naar energie-efficiënte toestellen op hernieuwbare energie, veranderen we iets fundamenteels aan onze leefomgeving; we transformeren onszelf van deel van het probleem naar deel van de oplossing. Iets waar onze kleinkinderen niet rouwig om zullen zijn.
Anno 2024. Voor wie bezig is met de energietransitie, is een thuisbatterij een no-brainer. De laatste 3 maanden (april, mei en juni) bespaarden we thuis €610 door onze slimme thuisbatterij zijn ding te laten doen.
Is dat moeilijk te verwezenlijken? Kost die investering veel? Is dat enkel mogelijk voor nieuwbouw? Triple nope.
Een grote groep mensen heeft thuis zonnepanelen. Daarvan rijdt er al een aanzienlijk deel elektrisch, en zijn er velen die met een warmtepomp hun huis verwarmen. Verstandig, want door energie-efficiënte toestellen te gebruiken, verbruik je immers 4 keer minder energie. Duurzame energie als je deze uit de zon en/of op de goedkoopste uren van de dag uit het elektriciteitsnet haalt. Zo kan je veel winst maken. In ons persoonlijk geval ongeveer €2.500 per jaar.
En wat betekent nu juist ‘de slimme thuisbatterij zijn ding te laten doen’?
in eerste instantie, het zelfverbruik van zonnepanelen verhogen (50%-punt): dus niet meer goedkoop injecteren om achteraf terug duur aan te kopen
automatisch goedkope wind- en zonne-energie inslaan via dynamisch tarief (merit order): wind voornamelijk in de winter ’s nachts, de zon overdag
bij energieoverschot en/of grote spread: terugleveren aan het net tijdens ochtend- en avondpiek, het grid ontlasten
het capaciteitstarief verlagen door uw verbruikspiek te reduceren
in periodes dat de batterij werkloos is: het net balanceren, want 50.00 Hz is vanuit elektrotechnisch perspectief een magisch getal
Merit order; links: koolstofarm en goedkoop, rechts: inverse
Maar moet je daarvoor geen prof. dr. ingenieur energietechnieken zijn? Nope, dat is – net zoals bij het gebruik van een smartphone – absoluut niet noodzakelijk. Het BEMS is zo eenvoudig dat je niet meer uit de hangmat hoeft te komen na de opstart door de installateur. Het slimme systeem ontzorgt u.
Natuurlijk zijn de winsten afhankelijk van de persoonlijke situatie. Bij ons thuis ziet het zo uit, all electric: huis 25 jaar oud, warmtepomp, 2 EV’s (50 Mm/jr), 4 kWp PV op zuiden, thuisbatterij 14 kWh/5kW, dynamisch tarief, Lifepowr FlexiO sturing + FCR netbalancering, verbruik 19 MWh/jr. Zie filmpje op Kanaal Z.
En het mooiste is dat je hiermee niet enkel een economisch voordeel haalt, maar vooral dat je ongeveer 10 keer minder CO2 uitstoot dan een doorsnee gezin.
De dynamische contracten waren gemiddeld het goedkoopst. In 2023 kostten deze contracten voor een gemiddeld gezin met een verbruik van 3.500 kWh op jaarbasis gemiddeld:
€ 1.577,42 voor een vast contract
€ 1.169,17 voor een variabel contract
€ 1.095,37 voor een dynamisch contract
Stemt de afnemer zijn verbruik nog meer op lage uurprijzen af, dan kan de prijs van een dynamisch contract nog lager zijn.
Steeds meer dynamische contracten op de markt: 7 aanbieders in 2023. Daarentegen koos slechts 0,1% van de huishoudelijke afnemers voor elektriciteit voor een dynamisch contract.
Aanvulling Groenerleven.be: hoe groter het verbruik (EV, warmtepomp, …), hoe meer mogelijkheden om fors te besparen op uw elektriciteitsfactuur. Zie vorige artikels met tag ‘dynamisch tarief‘.
De lente is uitstekend begonnen. Wie surft op dynamische tarieven heeft de eerste veertien dagen van april amper elektriciteit moeten betalen:
meer dan 10% van de tijd was de prijs van elektriciteit* negatief
slechts in 7 van de 336 uur was de uurprijs hoger dan het bij het vast- of variabel tarief
pieken en dalen zijn ideaal voor bezitters van een thuisbatterij
*= enkel energiecomponent, dus exclusief netkosten, heffingen en BTW
Het dynamisch tarief is bij ons thuis – al sinds de start 3 jaar geleden – de beste onzichtbare vriend. Wie 10x meer CO2 wil besparen maakt gebruik van de Merit Order en laat zijn toestellen thuis (warmtepomp, machines, …) en elektrische auto draaien en laden op elektriciteit die opgewekt wordt zonder (lees: met nagenoeg geen) fossiele brandstoffen. Jaren geleden leek dit mooie theorie, steeds sneller wordt het duurzame realiteit.
Met een slimme thuisbatterij kan je ook comfortabel op reis vertrekken als er potentieel veel zonne-energie in het net gaat gestoken worden, want het BEMS houdt hiermee rekening. CO2 en geld besparen is het doel, maar ontzorgen is voor de meesten even noodzakelijk. Daarvoor zorgt de slimme thuisbatterij. En als je de terugverdientijd nog verder wilt optimaliseren, kan je meespelen met de diensten FCR (= R1, netbalancering) en aFRR (= R2, onbalans) via een Energy Service Provider.
Zet u eventjes. Duurzamer leven én geld besparen is nog nooit zo eenvoudig geweest als bij elektrisch rijden.
In de winter (zie grafieken van november en december 2023, prijs in €/MWh) wordt het EV best geladen op woensdag- en op zondagnacht. In de andere seizoenen op woensdagmiddag – want voortaan werk je dan van thuis uit als dit lukt – en op zondagmiddag. In alle bovenstaande periodes is de prijs van elektriciteit zeer laag – en regelmatig zelfs nul of negatief – omdat er dan frequent een overschot aan duurzame elektriciteit is.
Laad je het EV op basis van het dynamische tarief (= surfen op de groene golf in de merit order) dan ben je 250% en 400% goedkoper* af dan bij het conservatieve variabel- of vast elektriciteitstarief.
*= enkel energiecomponent, dus exclusief netkosten, heffingen en BTW
Voor 30.000 km in 2023 geeft dit voor een verbruik van 20 kWh/100 km zo’n 500 Euro (variabel contract) en 1.000 Euro (vast contract) verschil.
Bijkomend voordeel: daarmee verhoogt u ook de LCA (levenscyclusanalyse = het volledige ecologische plaatje: het maken, het gebruik/verbruik, en het recycleren van het voertuig.) van uw EV nogmaals. Van 3 à 4 beter dan een voertuig met verbrandingsmotor, naar nog hogere waardes.
Yep, er is niks leukers dan surfen op lage en negatieve elektriciteitsprijzen. In de merit order verschuift de groenste component ver naar rechts omdat er veel hernieuwbare energie – vandaag dus wind – aangeboden wordt op de elektriciteitsmarkt. Via dynamische tarieven kan zo elke particulier meegenieten van de wondere wereld van prijzen die frequent rechtstreeks gelinkt zijn aan duurzame energie.
In de winter zal voornamelijk ’s nachts de elektriciteitsprijs lager zijn dan gemiddeld, want dan is de vraag naar energie klein en de kans op voldoende wind groot. Ideaal dus om de warmtepomp op te zetten en om de elektrische auto te laden. Ook de slimme thuisbatterij steekt zichzelf dan vol met goedkope elektronen. Dat dergelijke systemen automatisch werken geeft veel comfort aan de gebruikers. En zo hoort het ook: goedkope duurzame energie zonder zorgen, voor Jan en alleman.
De energiewereld verandert snel, en in de goede richting. Vandaag kan je niet meer meepraten over het nuttig gebruik van de kWh zonder het dynamisch tarief en het onbalans tarief in kaart te brengen.
Gebruik je thuis een warmtepomp, rij je met een elektrische auto, heb je een slimme thuisbatterij, wil je impact hebben op het algemene energieverbruik, … schakel dan over op dynamische tarieven (DA) en doe mee aan netbalancering (FCR).
Grafieken zeggen meer dan duizend woorden, vandaar enkele DA-curves van oktober 2023:
uurprijzen met veel daluren, en regelmatig negatieve prijzen
Onbalans oktober 2023:
kwartiercijfers met piek +1.800 Euro
Heb je nog een duur vast- of variabel elektriciteitscontract ? Waarom ?
Enkele jaren geleden verscheen hier een artikel over het dynamisch tarief waarin ook de duck curve op de rooster werd gelegd. Gezien de snelle evolutie van de energietransitie is het aangewezen daarop terug te komen want de duck curve zou nagenoeg ieders vriend kunnen zijn.
Bron: Econopolis Strategy
In het midden van de dag is er weinig vraag naar elektriciteit onder andere omdat we onszelf steeds meer voorzien van lokaal opgewekte groene energie, stroom uit de zon bijvoorbeeld. Lagere en soms zelfs negatieve prijzen zijn het gevolg want de wet van vraag en aanbod bepaalt immers de prijs. Met een vast- of variabel contract kan u hiervan niet genieten, switchen naar dynamisch tarief is noodzakelijk.
In de wintermaanden is de curve met dalprijzen tijdens de namiddag minder uitgesproken wegens een zwakkere zon die minder schijnt dan in de andere seizoenen wanneer ze hoger en langer boven de horizon staat. In de winter zal voornamelijk ’s nachts de elektriciteitsprijs lager zijn dan gemiddeld, want is de vraag klein maar ook de kans op voldoende wind groot. Het ideale moment dus om de warmtepomp op te zetten en om de elektrische auto (EV) goedkoper te laden.
Door de groeiende capaciteit aan zonnepanelen (PV) zakt de buik van de eend, en op termijn zal ook zijn kop meer naar beneden gaan omdat de groep prosumenten steeds meer gebruik gaat maken van verschillende variaties van korte termijn opslagsystemen zoals batterijen, EV’s met V2G, buffervaten en boilers, TES, … en zo de vraag naar elektronen tijdens de avondpiek beperken.
Misschien is het tijd om het capaciteitstarief te laten varen tijdens dalmomenten? Het capaciteitstarief heeft absoluut zijn nut tijdens de piek en aanbodschaarste, maar men zou tijdens de zonnigste uren de spanning in de straat perfect kunnen reduceren door EV’s tegen 11 kW (en zelfs 22) te laden indien de spanning in het koper richting 253 Volt gaat: zie capaciteitstarief 2.0. De huidige uitval van sommige PV-omvormers tijdens felle zon kan zo omgebogen worden in een win-win for all. Energie verspillen was iets van vroeger, is niet meer voor deze AI-tijden.
Het plaatsen van oost-west georiënteerde zonnepanelen geeft een betere spreiding en een groter financieel voordeel bij gebruikers van het dynamisch tarief. Het kleine kWh-verlies tov PV op het zuiden geeft door de uitbreiding naar de duurdere uren toch een meerwaarde, en heeft een positieve impact op netcongestie.
Met een slim BEMS kan je nog meer ecologische en economische winst halen uit wisselende uurtarieven. Pioniers die al in efficiënte en intelligente technologie geïnvesteerd hebben hoeven bij het slapengaan alvast geen eendjes meer te tellen, het gevaar op een nachtmerrie over financiële katers mbt hun elektriciteitsfactuur is nihil.
Met een thuisbatterij kan je zelf opgewekte groene stroom uit zonnepanelen opslaan voor een later tijdstip, zo verhoog je het zelfverbruik van ongeveer 30% naar ruwweg 75% (afhankelijk van meerdere factoren).
Het stopzetten van de terugdraaiende teller (salderen in NL) gaat de burger in sneltempo richting thuisbatterij duwen. Nog sneller ontstaat de noodzaak voor een slimme thuisbatterij.
Die thuisbatterij 2.0 doet nagenoeg alles hetzelfde als een gewone thuisbatterij, maar dan beter want slimmer, lucratiever en duurzamer.
What’s the difference ?
Je laadt als de zon schijnt én/of als de prijs van elektriciteit laag of negatief is (via dynamische tarief is prijs gelinkt aan zon én wind), en ontlaadt/injecteert als de prijs hoog is
Een deel van de batterij (bv. eerste en laatste 10%) reserveer je voor het net op 50.0 Hz te houden (netbalancering via FCR), deze VPP zorgt voor extra inkomsten en verlengt de levensduur
Uw verbruikspatroon en de weersvoorspellingen zijn geïntegreerd in het EMS (stuursysteem)
Als de slijtagekost van de batterij groter zou zijn dan een bepaalde actie van het EMS, dan wordt deze niet uitgevoerd
In het vorige verhaal “4300 km elektrisch reizen – analyse” lag het accent op het ecologische aspect. Hier wordt de positie van het elektrisch voertuig (EV) in ons nieuwe energiesysteem beschreven.
Vroeger was ons voertuig monofunctioneel: de auto bracht ons van A naar B, én 95% van de andere tijd stond het domweg stil, nutteloos te wezen.
Bij elektrische auto’s gaat dit helemaal anders zijn: het EV brengt ons ook van A naar B (gelukkig veel zuiniger), maar die 95% van de tijd dat het stilstaat kan het voertuig nuttig gebruikt worden in ons energiesysteem. Het voertuig stockeert immers hernieuwbare energie van locale opwekking (bv. zonnepanelen) om er ons nadien mee te verplaatsen, of we gebruiken die opgeslagen energie in ons huis (als thuisbatterij, verhoging zelfconsumptie) of we duwen het met vertraging in het grid (= V2G).
Even technisch: reeds vele jaren bestaat en werkt de V2G-technologie (Vehicle to Grid) al dankzij de Japanners, zij het via een verouderde laadstekker (CHAdeMO). Binnenkort wordt het nieuwe communicatie protocol (ISO 15118) voor de actuele stekker (CCS en type 2) geboren en vanaf dan ondergaat ons energiesysteem een ware metamorfose. Dan worden onze auto’s slimme energiebedrijfjes en gaan ze elektriciteit afnemen of injecteren volgens de behoefte van vraag en aanbod, en naar wens van de eigenaar.
Het is een publiek geheim dat vele merken de omvormers van hun EV’s bidirectioneel aan het uitvoeren zijn. Zo kan je de opgeslagen energie op een andere locatie en voor een ander doel gebruiken. Dit meervoudig gebruik van de autobatterij zorgt niet voor versnelde degradatie.
De grote voordelen van V2G:
stockage hernieuwbare energie, dus steeds minder fossiel nodig
flatten the curve (kleinere ochtend- en avondpiek): goedkoper netwerk
uiterst geschikt voor het dynamische tarief (goedkoop of negatief laden, duur verkopen)
door de hoge efficiëntie: een verlaging van onze ecologische voetafdruk
de start van vele Smart Grids, verlaging van onze energiefactuur
Investeren in hernieuwbare energie en in EV-V2G, is deelnemen aan het nieuwe duurzame energiesysteem.
STES = Seasonal Thermal Energy Storage, een thermische buffer die in staat is gedurende meerdere maanden warmte op te slaan voor toekomstig gebruik. De zon maakt voor u warm water, u stockeert dat ondergronds, en gebruikt het in de koudere maanden voor uw huis mee te verwarmen.
Deze heilige graal in energieopslag (met zonneboiler en/of met zonnepanelen icm warmtepomp) zal onder andere bij stijgende energieprijzen steeds populairder worden. Maar niet alleen de zonne-uren zullen u genegen zijn. Met een dynamisch elektriciteitscontract kan u ook tijdens winduren vergoed worden om elektriciteit uit het net te halen.
Mister Handy steekt weldra een 2de regenput (maar dan goed geïsoleerd) in de grond, laat er de magie van de zon op los en droomt ook in de wintermaanden lustig verder van de wondere wereld van hernieuwbare energie 2.0
Groene molecules en groene elektronen komen beiden uit de zon. De elektronen gebruiken we instant, de molecule naderhand.
Liefhebbers van de energietransitie staan te glunderen bij de geboorte van de dynamische elektriciteitscontracten voor particulieren. Dit kind van de tijd dat groene elektronen door de kabels heeft stromen, wordt gevoed door hernieuwbare energie. Hoe meer zon en/of wind, hoe meer het eten gesmaakt wordt.
Gedurende 8 opeenvolgende uren wordt u betaald om elektriciteit uit het net te halen. U krijgt dus geld om uw auto en thuisbatterij te laden, om uw warmtepomp te gebruiken, om uw zwembadje te verwarmen, om de boiler op temperatuur te brengen, om te koken/wassen/strijken/… om uw normale leventje te leiden.
Omdat onze gemeenschap zwaar investeert in hernieuwbare energie zullen steeds frequenter zowel negatieve als hoge positieve elektriciteitsprijzen ons wisselstroomnet karakteriseren.
Ook in de winter kan u gebaat zijn met dit dynamisch elektriciteitscontract, alleszins wanneer de uurprijs torenhoog (bv. bij dunkelflaute) is en u elektriciteit (via thuisbatterij, micro-WKK, auto met V2G, …) injecteert in de straat.
Ons groen elektriciteitsnet in balans houden (vraag = aanbod) is complex, onder andere daardoor is elektriciteit duur. De noodzaak om slimme systemen te implementeren waarbij gebruikers, producenten en distributienetbeheerders dezelfde taal spreken is onontbeerlijk in de energietransitie.
Het aardgasnet balanceren is een stuk eenvoudiger en, ondanks de veel grotere energie-inhoud van dit net, talrijke keren goedkoper. Ons gasnet verduurzamen is één van de grotere uitdagingen van de komende decennia.
Smart grids, digitale meters en dynamische tarieven: I love it !
